Khi khử trùng, xử lý ao nuôi cần phải chú ý lựa chọn sử dụng đúng loại thuốc trên thị trường Việt Nam.

A. Tên tiếng Anh: Bleaching powder ( bột tẩy trắng)

Công thức phân tử CaOCl2, hàm lượng Clo hữu hiệu từ 25-30%

1. Thành phần chính: Calcium hypochlorite 32-36%, Calcium chloride 29%, Calcium oxide 10-18%, Calcium hydroxide 18%
2. Lượng dùng đối với ao có nước: 20-30kg/1000m3 tạt khắp ao có thể tiêu diệt các tác nhân gây bệnh như: vi khuẩn, kí sinh trùng, đồng thời, có thể loại bỏ cá tạp và những sinh vật hại khác.

B. Tên tiếng Anh Calcium hypoclorite

Công thức phân tử CaO₂Cl₂.3H₂O, hàm lượng Clo hữu hiệu từ 80-85%

1. Thành phần chủ yếu: Ca(OCl)₂: 77.4%;  Ca(OCl)₂.3H₂O: 4.94% ; CaCl₂.6H₂O  2.74%; CaCl₂ Ca(OH)₂.H₂O: 9.24%; Ca(OH)₂H₂O: 1.9%; Ca(ClO₃)_2..1.42 %.
2. Lượng dùng đối với ao có nước: 10-15kg/1000m3 tạt khắp ao có thể tiêu diệt các tác nhân gây bệnh như: vi khuẩn, kí sinh trùng, đồng thời, có thể loại bỏ cá tạp và những sinh vật hại khác.

Những điều cần chú ý khi sử dụng hai loại trên:

+ Giá trị pH trong nước ao <7 sẽ phát huy tác dụng diệt khuẩn hiệu quả nhất.

+ Không được sử dụng đồng thời với đá vôi.

+ Khi bị chiếu sáng hoặc ẩm ướt dễ bị phân giải, giải phóng ra khí Clo và Oxy. Ở nhiệt độ cao có thể sẽ phát nổ.

+ Trong quá trình bảo quản, tính từ ngày sản xuất, Clo hữu hiệu mỗi tháng có thể giảm từ 1-3%; cho nên các hộ sử dụng cần tính toán chính xác lượng dùng mới có thể sử dụng hiệu quả.

+ Bảo quản nơi khô ráo, duy trì nhiệt độ kho dưới 30ºC, không để chung với các vật dễ cháy, chất hữu cơ, chất khử, chất độc, các loại axit.

+ Khi sử dụng phải trang bị đồ bảo hộ lao động, nếu không may dính vào da rửa ngay với nước sạch.

+ Các hộ nuôi sau khi sử dụng, có thể nhìn thấy nước trong bằng mắt thường, nguyên nhân chủ yếu là do phản ứng gặp nước bởi phản ứng oxy hoá gây ra:  Ca(ClO)2+H2O+CO2=CaCO3↓+2HClO tạo ra bột tẩy trắng, thành phần chủ yếu : Ca(ClO)2+CaCl2·Ca(OH)2·H2O+H2O, calcium hypochlorite xảy ra phản ứng nghịch với nước tạo ra hypochlorous (có tính Oxy hóa mạnh), đạt được mục đích tẩy trắng (cũng chính là hiện tượng nước trong thường nói).

C. BKD_90 tên hóa học Trichloroisocyanuric acid (TCCA)

BKD_90 cũng là thuốc khử trùng loại Clo (tên hóa học là Trichloroisocyanuric acid (TCCA)), hiệu quả cao, nhanh và khả năng diệt khuẩn mạnh. Dọn ao có nước, khi sử dụng tạt đều khắp ao, lượng dùng từ 8-15kg/1000m3, diệt được vi khuẩn, virus, bào tử nấm; giết chết các tạp, ốc, hến và côn trùng thủy sinh cùng với các sinh vật hại khác trong ao nuôi. 5 ngày sau khi sử dụng, trên cơ bản thuốc đã hết tác dụng và có thể thả giống.

* Phân tích:

So sánh BKD90 và hai loại thuốc khử trùng nói trên:

+ BKD90 ( công thức phân tử C₃Cl₃N₃O₃) có dạng bột màu trắng, cấu tạo hóa học ổn định, bảo quản từ 1-2 năm thuốc không bị biến chất, có thể gọi là thuốc khử trùng thế hệ thứ hai.

+ Bột tẩy trắng (Bleaching powder- công thức phân tử là CaOCl₂) và Calcium hypoclorite ( công thức phân tử CaO₂Cl₂.3H₂O）được gọi là thuốc khử trùng thế hệ thứ nhất. Từ trên công thức cấu tạo hóa học mà nói thấy được tính ổn định của nó không cao, dễ cháy nổ; thành phần chủ yếu của bột tẩy trắng là calcium hypochlorite, phản ứng bay hơi của calcium hypochlorite với CO₂ trong không khí và nước sinh ra hypochlorous (HclO) và canxi cacbonat (CaCO₃), nếu như không sử dụng sẽ bị quang hóa phân giải (thời gian dài trong bóng tối cũng sẽ xảy phản ứng) sinh ra oxy (O₂) và Hydrochloric acid (HCl),  dễ bị ẩm mà phân giải hoặc bị ánh nắng mặt trời chiếu làm cho mất tác dụng.

Phản ứng 1: Ca(ClO)2+H2O+CO2->CaCO3↓+2HClO
Phản ứng 2: 2HClO->2HCl+O2↑

Phản ứng hóa học cho thấy được hiệu quả khử trùng đã bị vô hiệu.

Trước khi mua bột tẩy trắng phải chú ý kiểm tra đóng gói sản phẩm có kín hay không, và nếu như sản phẩm vẫn trong hạn sử dụng, trước khi sử dụng tốt nhất phải dự đoán hàm lượng Clo có hiệu dựa trên ngày tháng sản xuất ghi trên bao bì, sau đó tính toán đến lượng dùng và chi phí sử dụng.

Kiến nghị:

+ Các hộ nuôi khi dọn ao bằng bột tẩy trắng (công thức phân tử CaOCl₂) và Calcium hypoclorite (công thức phân tử CaO₂Cl₂.3H₂O), không thể dựa trên phương diện nước trong để phán đoán hiệu quả khử trùng ao nuôi, tránh những hiệu quả phòng trị bệnh không tốt gây ra cho tôm cá trong quá trình nuôi, thậm chí nếu như kéo dài thời gian trị bệnh cho tôm cá cũng sẽ gây ra tổn thất nhất định cho các hộ nuôi.

+ Kiến nghị hộ nuôi khi dọn ao nên lựa chọn các loại thuốc khử trùng có tính ổn định tốt (ví dụ như BKD90,TCCA…) để dọn để dọn ao khử trùng một cách hiệu quả nhất.